Πώς θα επουλωθεί η «χαίνουσα πληγή» της ανταγωνιστικότητας;

Γράφει ο Δημήτρης Καρακώστας


Έχει καταστεί πλέον εμφανές ότι Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με ένα τριπλό πρόβλημα. Αυτό έγκειται στο τεράστιο δημόσιο -αλλά και ιδιωτικό- χρέος, στο μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα καθώς και στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Το συγκεκριμένο άρθρο πειράται να αναδείξει το τρίτο κατά σειρά πρόβλημα που αποτελεί τη «χαίνουσα πληγή» της οικονομίας και το πλέον δυσεπίλυτο ζήτημα που πρέπει να διαχειριστεί τόσο η εκάστοτε πολιτική ηγεσία όσο και η εγχώρια τεχνοκρατία.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που κυμαίνεται περί του 10-11 τοις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος καταδεικνύει, με ιδιαίτερα εμφανή τρόπο, το οξύτατο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Αρκετοί είναι εκείνοι που ισχυρίζονται πως το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας οφείλεται στο υψηλό μισθολογικό κόστος που «ωθεί» τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σε υψηλές τιμές. Πρόσφατα μάλιστα η «Τρόικα» είχε θέσει μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της κατάργησης της κατώτατης συλλογικής σύμβασης εργασίας ανοίγοντας «τον ασκό του Αιόλου» για μειώσεις μισθών που, όπως ευαγγελίζονται, θα οδηγούσε στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Οι θιασώτες αυτής της άποψης αγνοούν δύο βασικά πράγματα.

Το πρώτο επιχείρημα έχει να κάνει με την έκθεση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών κατά την περίοδο 2000-2009. Η εν λόγω έκθεση υπογραμμίζει ότι η απώλεια ανταγωνιστικότητας οφείλονταν στην αύξηση των μισθών και των τιμών μόνο στους κλάδους των μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών σε σχέση με τους κλάδους που παράγουν αγαθά και υπηρεσίες, με αποτέλεσμα τη μετατόπιση παραγωγικών πόρων προς τον κλάδο των μη εμπορευσίμων. Δηλαδή, υποστήριζε πως η απαραίτητη «εσωτερική υποτίμηση» για να επανέλθει η οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά ήταν όχι οι γενικώς και αορίστως μειώσεις, παρά μόνον αυτές που αφορούσαν μη εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα οφείλεται όχι τόσο στους υψηλούς μισθούς αλλά στη χαμηλή παραγωγικότητα.

Το δεύτερο –και κατά την άποψη μου σημαντικότερο- επιχείρημα αφορά την ίδια τη δομή της επιχειρηματικότητας. Κυρίαρχο στοιχείο της ελληνικής επιχειρηματικότητας συνεχίζει, ακόμα και σήμερα, να αποτελεί το καθεστώς της μικροϊδιοκτησίας και της αυτοαπασχόλησης. Αυτό το καθεστώς επιβαρύνει και συχνά εμποδίζει τη μεγέθυνση των επιχειρήσεων με αποτέλεσμα τα ελληνικά προϊόντα, ως προϊόντα οικονομίας μικρής κλίμακας, να μη μπορούν να ανταγωνιστούν τα αντίστοιχα προϊόντα που παράγονται σε συνθήκες μεγάλης κλίμακας. Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή όπου η σύγχρονη οικονομία διέπεται από το ελεύθερο εμπόριο, το μέγεθος συνιστά σημαντικό –ίσως το σημαντικότερο- ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Απεναντίας, το μεγάλο κόστος παραγωγής (οικονομίες κλίμακας), τα προβλήματα συντονισμού που οδηγούν σε μεγάλο κόστος συναλλαγών (οικονομίες φάσματος) και η αβεβαιότητα για τη συνέχεια της λειτουργίας των επιχειρήσεων στο μέλλον (διαδοχή γενεών) αποτελούν βαρυσήμαντες επιπτώσεις της μικρής κλίμακας.

Γι αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση τόσο της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας όσο και της εγχώριας τεχνοκρατίας που ασχολείται με την ανάπτυξη ότι αυτή μπορεί να συντελεστεί μόνο με την εξαγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων που θα ισοσκελίσουν το ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Αυτό μπορεί να συμβεί με τη δημιουργία οικονομιών μεγάλης κλίμακας. Πρόκειται για ένα στόχο εφικτό και ρεαλιστικό εφόσον η ιδιωτική πρωτοβουλία πειστεί για την αναγκαιότητά του. Η αναγκαιότητα αυτή μπορεί να αποσαφηνιστεί από κατάλληλους τεχνοκράτες με διεθνή εμπειρία στην επιχειρηματικότητα που θα ωθήσουν μικροϊδιοκτήτες και αυτοαπασχολούμενους σε στενή συνεργασία. Απόρροια αυτού θα είναι μια σειρά από συγχωνεύσεις και συνέργειες μεταξύ των επιχειρήσεων που θα αποσκοπούν στη δημιουργία προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μ’αυτό τον τρόπο οι «νέες επιχειρήσεις» θα καταγράψουν σημαντικές αμοιβαίες ωφέλειες μέσα από την αξιοποίηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που, μέχρι πρότινος, παρέμεναν αδρανή. Παράλληλα, θα ενισχυθεί και η χρηματοοικονομική τους θέση καθώς θα βελτιώσουν αφενός μεν τη ρευστότητά τους, εξασφαλίζοντας τη λειτουργία τους βραχυπρόθεσμα, αφετέρου δε τη φερεγγυότητά τους, εδραιώνοντας τη συνέχειά τους μακροπρόθεσμα.

Συμπερασματικά, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι ένα εξαιρετικά εργώδες και ακανθώδες διακύβευμα. Από αυτό εξαρτάται η ανάκαμψη και αυτό θα προσπορίσει την ανάπτυξη. Επομένως, η προσοχή και οι ευθύνες όλων μας και ιδίως εκείνων που θα αποπειραθούν να προσεγγίσουν τη λύση του προβλήματος είναι ιστορικές. Ας σταθούν και ας σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων…




Ο Δημήτρης Καρακώστας είναι φοιτητής του Τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστημίου Πειραιώς.

Ελλάδα 2011   

Μια χώρα που διασύρεται παγκοσμίως. Ένας προσβεβλημένος λαός σε καθεστώς πτώχευσης. Ένας κρατικός μηχανισμός διαλελυμένος, το κοινωνικό κράτος πρόνοιας σε κλιμακούμενη αποσάθρωση, ο κοινωνικός ιστός σε πλήρη αποσύνθεση.

Πολιτικό Πλαίσιο 
  
Από το 2009 και εντεύθεν , δηλαδή από τη στιγμή που η Ελλάδα προσέφυγε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρατηρείται το φαινόμενο της πολυδιάσπασης κομματικών φορέων και της δημιουργίας νέων πολιτικών σχηματισμών. Κατ'εμέ είτε επρόκειτο για προσπάθεια μεταμφίεφης  του απαρχαιωμένου απ'όλες τις απόψεις πολιτικού προσωπικού που καταδυναστεύει τούτη τη χώρα τα τελευταία χρόνια, είτε επρόκειτο για φαινόμενο του οποίου κινητήρια δύναμη ήταν να εκφραστούν όλες οι αποχρώσεις των ιδεολογικών ρευμάτων που έχουν δημιουργηθεί στην ελληνική κοινωνία, ήταν προφανές ότι θα καταλήγαμε στη δημιουργία δύο συνασπισμών. Τις δυνάμεις που στηρίζουν το μνημόνιο και τους "αντιμνημονιακούς". 
Πολλοί ήταν εκείνοι που αντιλήφθηκαν εγκαίρως τους νέους συσχετισμούς που θα προέκυπταν και θα είχαν ως διαιρετική βάση την "μνημονιακή" πολιτική. Πρίν από μερικούς μήνες ήταν σεναριολογία. Τώρα είναι πραγματικότητα.
 
Επομένως, η εικόνα ενός κατακερματισμένου πολιτικού συστήματος ανήκει στο παρελθόν.
Αν φυσικά, αποδεχτούμε ότι υπήρξε πράγματι αυτή η διάσπαση στη βάση ιδεολογικών διαφοροποιήσεων και τάσεων και δεν ήταν απλά μια προσχηματική διάσπαση με προφανείς στόχους την πολιτική μεταμφίεση και την επιχειρούμενη αυτοδιάσωση ένος πεπαλαιωμένου πολιτικού προσωπικού από το διαφαινόμενο ναυάγιο του μεταπολιτευτικού πολιτικού σκηνικού.


Δύο δρόμοι, δύο πολιτικές
 
 Πλέον, στο προσκήνιο για όποιον βλέπει πίσω από ιδεολογίες, συγκλίσεις, συμμαχίες και συνεργασίες, αναδεικνύονται δύο δυνάμεις , δύο δρόμοι. Από τη μια οι υπέρμαχοι του μνημονίου που συμπράττουν. Ενός μνημονίου και πρόσθετων εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρων (Μεσοπρόθεσμο,κτλ) που οι αγαπητοί εταίροι μας απειλούν πως αν δεν εφαρμοστούν στο ακέραιο, όπως και τα μέτρα που συνοδεύουν την απόφαση για κούρεμα του 50% της ονομαστικής αξίας του χρέους θα οδηγηθούμε σε άτακτη χρεοκοπία και θα αποπεμφθούμε από τη ζώνη του ευρώ τη στιγμή που δεν υφίστανται καν το νομικό πλαίσιο και οι μηχανισμοί για την αποπομπή μιας χώρας από το κοινό νόμισμα. Παρεμπιπτόντως, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού τα έσοδα από φόρους για το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2011 υπολογίζονται σε  12 δισ. ευρώ. Οι μισθοί και οι συντάξεις για το δίμηνο ανέρχονται σε 3,4 δισ. ενώ μαζί με τις πρωτογενείς δαπάνες υπολογίζονται περί τα 8 δισ. ευρώ. Επομένως, όσον αφορά τις απειλές που εξαπολύονται από τους εγκάθετους των ΜΜΕ, ότι σε περίπτωση μη καταβολής της 6ης δόσης δε θα πληρωθούν μισθοί και συντάξεις πρόκειται για χυδαία,άθλια και αναίσχυντα ψεύδη. 

Από την άλλη αυτοί που αντιτίθενται στην πολιτική που οδηγεί στην κοινωνική απερήμωση, στην εξαθλίωση, που φτωχοποιεί τα μεσοστρώματα, και δίνει το τελειωτικό χτύπημα στα χαμηλότερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.


Προοπτική και Αριστερά

Ίσως η αναφορά στους όρους Αριστερά-Δεξιά προκαλέσει σύγχυση στην προσπάθεια αποκρυστάλλωσης των υφιστάμενων ιδεολογικών τάσεων και πολιτικών θέσεων. Ίσως χαρακτηριστεί αναχρονιστική, ίσως ακόμα ότι με αυτήν αναμοχλεύονται παλαιά στερεότυπα. Όμως πιστεύω ακράδαντα πως τούτη την ώρα το κύριο διακύβευμα γι'αυτόν που βιώνει την αθλιότητα, τη βαναυσότητα και τη δυστυχία δεν είναι το αν αισθάνεται αριστερός, δεξιός ή κεντρώος. Έτσι φρονώ, πως η ανάγκη για την, εκπεφρασμένη εξ'αριστερών, δημιουργία ενός συνασπισμού εξουσίας και ενός αντισυστημικού προτάγματος που θα έχει ως πυρήνα τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου και θα καταφέρει να συσπειρώσει ανθρώπους από το κοινωνικό κέντρο ως την ριζοσπαστική αριστερά στη βάση της υπεράσπισης της Δημοκρατίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, και του ταξικού συμφέροντος του καθένα που πλήττεται είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι συνθήκες για μια τέτοια κίνηση είναι ώριμες, οι στιγμές ιστορικές, η ευθύνη της Αριστεράς για ένα προωθητικό βήμα και για την κινηματική προσέγγιση των εξελίξεων στην ελληνική κοινωνία μεγάλη.

ο Νίκος Καρινόπουλος είναι φοιτητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαικών σπουδών, 
Παν. Μακεδονίας.

Ελλάδα 2011   

Μια χώρα που διασύρεται παγκοσμίως. Ένας προσβεβλημένος λαός σε καθεστώς πτώχευσης. Ένας κρατικός μηχανισμός διαλελυμένος, το κοινωνικό κράτος πρόνοιας σε κλιμακούμενη αποσάθρωση, ο κοινωνικός ιστός σε πλήρη αποσύνθεση.

Πολιτικό Πλαίσιο 
  
Από το 2009 και εντεύθεν , δηλαδή από τη στιγμή που η Ελλάδα προσέφυγε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρατηρείται το φαινόμενο της πολυδιάσπασης κομματικών φορέων και της δημιουργίας νέων πολιτικών σχηματισμών. Κατ'εμέ είτε επρόκειτο για προσπάθεια μεταμφίεφης  του απαρχαιωμένου απ'όλες τις απόψεις πολιτικού προσωπικού που καταδυναστεύει τούτη τη χώρα τα τελευταία χρόνια, είτε επρόκειτο για φαινόμενο του οποίου κινητήρια δύναμη ήταν να εκφραστούν όλες οι αποχρώσεις των ιδεολογικών ρευμάτων που έχουν δημιουργηθεί στην ελληνική κοινωνία, ήταν προφανές ότι θα καταλήγαμε στη δημιουργία δύο συνασπισμών. Τις δυνάμεις που στηρίζουν το μνημόνιο και τους "αντιμνημονιακούς". 
Πολλοί ήταν εκείνοι που αντιλήφθηκαν εγκαίρως τους νέους συσχετισμούς που θα δημιουργούνταν και θα είχαν ως διαιρετική βάση την "μνημονιακή" πολιτική. Πρίν από μερικούς μήνες ήταν σεναριολογία. Τώρα είναι πραγματικότητα.
Επομένως, η εικόνα ενός κατακερματισμένου πολιτικού συστήματος ανήκει στο παρελθόν.
Αν φυσικά, αποδεχτούμε ότι υπήρξε πράγματι αυτή η διάσπαση στη βάση ιδεολογικών διαφοροποιήσεων και τάσεων και δεν ήταν απλά μια προσχηματική διάσπαση με προφανείς στόχους την πολιτική μεταμφίεση και την επιχειρούμενη αυτοδιάσωση ένος πεπαλαιωμένου πολιτικού προσωπικού από το διαφαινόμενο ναυάγιο του μεταπολιτευτικού πολιτικού σκηνικού.


Δύο δρόμοι, δύο πολιτικές
 
 Πλέον, στο προσκήνιο για όποιον βλέπει πίσω από ιδεολογίες, συγκλίσεις, συμμαχίες και συνεργασίες, αναδεικνύονται δύο δυνάμεις , δύο δρόμοι. Από τη μια οι υπέρμαχοι του μνημονίου που συμπράττουν. Ενός μνημονίου και πρόσθετων εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρων (Μεσοπρόθεσμο,κτλ) που οι αγαπητοί εταίροι μας απειλούν πως αν δεν εφαρμοστούν στο ακέραιο, όπως και τα μέτρα που συνοδεύουν την απόφαση για κούρεμα του 50% της ονομαστικής αξίας του χρέους θα οδηγηθούμε σε άτακτη χρεοκοπία και θα αποπεμφθούμε από τη ζώνη του ευρώ ενώ δεν υφίσταται νομικό πλαίσιο και μηχανισμοί για την αποπομπή μιας χώρας από το κοινό νόμισμα. Παρεμπιπτόντως, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού τα έσοδα από φόρους για το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2011 υπολογίζονται σε  12 δισ. ευρώ. Οι μισθοί και οι συντάξεις για το δίμηνο ανέρχονται σε 3,4 δισ. ενώ μαζί με τις πρωτογενείς δαπάνες υπολογίζονται περί τα 8 δισ. ευρώ. Επομένως, όσον αφορά τις απειλές που εξαπολύονται από τους εγκάθετους των ΜΜΕ, ότι σε περίπτωση μη καταβολής της 6ης δόσης δε θα πληρωθούν μισθοί και συντάξεις πρόκειται για χυδαία,άθλια και αναίσχυντα ψεύδη. 

Από την άλλη αυτοί που αντιτίθενται στην πολιτική που οδηγεί στην κοινωνική απερήμωση, στην εξαθλίωση, που φτωχοποιεί τα μεσοστρώματα, και δίνει το τελειωτικό χτύπημα στα χαμηλότερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.


Προοπτική και Αριστερά

Ίσως η αναφορά στους όρους Αριστερά-Δεξιά προκαλέσει σύγχυση στην προσπάθεια αποκρυστάλλωσης των υφιστάμενων ιδεολογικών τάσεων και πολιτικών θέσεων. Ίσως χαρακτηριστεί αναχρονιστική, ίσως ακόμα ότι με αυτήν αναμοχλεύονται παλαιά στερεότυπα. Όμως πιστεύω ακράδαντα πως τούτη την ώρα το κύριο διακύβευμα γι'αυτόν που βιώνει την αθλιότητα, τη βαναυσότητα και τη δυστυχία δεν είναι το αν αισθάνεται αριστερός, δεξιός ή κεντρώος. Έτσι φρονώ, πως η ανάγκη για την, εκπεφρασμένη εξ'αριστερών, δημιουργία ενός συνασπισμού εξουσίας και ενός αντισυστημικού προτάγματος που θα έχει ως πυρήνα τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου και θα καταφέρει να συσπειρώσει ανθρώπους από το κοινωνικό κέντρο ως την ριζοσπαστική αριστερά στη βάση της υπεράσπισης της Δημοκρατίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, και του ταξικού συμφέροντος του καθένα που πλήττεται είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι συνθήκες για μια τέτοια κίνηση είναι ώριμες, οι στιγμές ιστορικές, η ευθύνη της Αριστεράς για ένα προωθητικό βήμα και για την κινηματική προσέγγιση των εξελίξεων στην ελληνική κοινωνία μεγάλη.

ο Νίκος Καρινόπουλος είναι φοιτητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαικών σπουδών, 
Παν. Μακεδονίας.